Tantniś krzyżowiaczek to groźny szkodnik, który niszczy plony rzepaku i warzyw kapustnych. Jego larwy atakują głównie liście i pąki, co prowadzi do dużych strat. Co gorsza, rozmnaża się błyskawicznie – na plonach w ciągu roku mogą żerować aż cztery pokolenia tantnisia. Przedstawiamy skuteczne metody rozpoznawania, ochrony i zwalczania tego motyla, co pozwoli chronić uprawy.
Tantniś krzyżowiaczek – niepożądany motyl w kapustnych
Wśród groźnych szkodników żerujących w rzepaku, kapuście i kalafiorze znajduje się tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella). To gatunek motyla z rodziny tantnisiowatych. Bytuje w rzepaku i warzywach kapustnych, a rozmnaża się tak szybko, że w ciągu roku występują nawet cztery pokolenia.
Jak wygląda tantniś krzyżowiaczek? Motyl ma czułka i korpus o długości do 8 mm oraz rozpiętość skrzydeł 15–20 mm. Wyróżnia go jasnobrązowa lub szarobrązowa pstrokata barwa.
Jaja tego owada są owalne, żółte lub zielonkawe, a z czasem ciemnieją. Larwa tantnisia osiąga ok. 14 mm długości, ma jasnozielony kolor, ciemną głowę, krótkie owłosienie i białe plamki na korpusie. Jest bardzo ruchliwa i w przypadku zagrożenia wygina się w kształt litery „U”.
Kiedy atakuje tantniś krzyżowiaczek?
Dorosły tantniś jest aktywny od maja do września. Żeruje na uprawach roślin kapustowatych. Poczwarki zimują w kokonach w glebie, a w sezonie wegetacyjnym mogą rozwinąć się aż cztery pokolenia szkodnika, co znacząco utrudnia kontrolę populacji.
Tantniś krzyżowiaczek w rzepaku i kapustnych – jakie szkody wyrządza?
Szkodliwość tantnisia wynika z intensywnego żerowania i szybkiego cyklu rozwojowego. Gąsienice niszczą liście, wygryzając w nich dziury, co osłabia rośliny, zaburza fotosyntezę i zmniejsza plony.
Podczas masowego żerowania tantniś może całkowicie ogołocić liście, pozostawiając jedynie żyłki. W kapuście, brokułach i kalafiorze gąsienice zanieczyszczają liście odchodami oraz uszkadzają stożki wzrostu, co utrudnia rozwój kwiatostanów. W rzepaku larwy atakują pąki, kwiaty, a nawet łuszczyny, prowadząc do znacznego zmniejszenia plonów.
Osłabione przez żerowanie rośliny są bardziej podatne na choroby i ataki innych szkodników. Największe szkody wyrządzają gąsienice pierwszego pokolenia, żerujące na młodych roślinach.
Tantniś krzyżowiaczek – próg szkodliwości
Dla rzepaku próg szkodliwości wynosi jedną gąsienicę na roślinie. Przekroczenie tego progu oznacza ryzyko poważnych strat i konieczność wdrożenia działań ochronnych. Warto prowadzić regularny monitoring plantacji, aby w porę zastosować środki ochrony roślin.
Profilaktyka przeciw tantnisiowi krzyżowiaczkowi
Zwalczanie tantnisia jest trudne, dlatego kluczowa jest profilaktyka:
- Osłanianie rozsad – stosowanie agrowłókniny utrudnia składanie jaj przez motyle.
- Zwalczanie chwastów – ogranicza bazę pokarmową i miejsca bytowania gąsienic.
- Izolacja przestrzenna – unikanie upraw kapustnych obok siebie.
- Płodozmian – przerwy w uprawach zmniejszają ryzyko wystąpienia szkodników i chorób.
- Przekopywanie pola po zbiorach – niszczy poczwarki i poprawia kondycję gleby.
Zwalczanie tantnisia krzyżowiaczka – opryski
Do zwalczania tantnisia stosuje się środki ochrony roślin z lambda-cyhalotryną. Skuteczne substancje aktywne to:
- chlorantraniliprol,
- beta-cyflutryna,
- cyjanotraniliprol,
- benzoesan emamektyny.
W zwalczaniu gąsienic skuteczne są także preparaty biologiczne zawierające bakterie Bacillus thuringiensis.
Wśród polecanych środków znajdują się Inazuma 130 WG oraz Sparrow z oferty Scandagra.
Bibliografia
- https://www.wrp.pl/szkodniki-i-sucha-zgnilizna-atakuja-rzepak/ [dostęp: 05.08.2024]
- https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/liczne-szkodniki-na-rzepaku-mszyce-tantnis-i-pchelka,137240.html [dostęp: 05.08.2024]
- https://www.agrofakt.pl/zwalczanie-tantnisia-krzyzowiaczka-w-rzepaku-czym-i-kiedy/ [dostęp: 05.08.2024]