Szarłat szorstki to wyjątkowo ekspansywny chwast, który sprawia sporo problemów w uprawie kukurydzy, ale też buraków, ziemniaków czy truskawek. Rośnie szybko, łatwo się rozprzestrzenia i ma zdolność do wytwarzania nawet 500 nasion, które mogą przetrwać w glebie przez długi czas. Oto sprawdzone metody walki z szarłatem szorstkim.
Szarłat szorstki – jak skutecznie się go pozbyć z pola?
Szarłat szorstki (Amaranthus retroflexus) to szybko rosnący, jednoroczny chwast. Charakteryzuje się wysoką odpornością na wiele herbicydów i dużą zdolnością do rozmnażania się, dlatego jest trudny do kontrolowania. Roślina jest szczególnie groźna w uprawach:
- buraków cukrowych
- kukurydzy
- truskawek
- ziemniaków
Szarłat szorstki może osiągać wysokość nawet 1 metra, choć w większości przypadków ma od 15 do 100 cm. Co go wyróżnia? Twarda, owłosiona łodyga, zielonkawe lub czerwone zabarwienie pędów, a także jajowate, podłużne liście o nieregularnych krawędziach. Liście młodych roślin mają amarantowy odcień na spodzie.
W okresie kwitnienia, czyli od maja do października, roślina wytwarza drobne, zielono-białe kwiaty, zebrane w kwiatostany o kłosowym kształcie. Każda roślina może wytworzyć do 5000 nasion szarłatu szorstkiego. Są one małe, brunatnoczarne i podatne na rozprzestrzenianie przez wiatr.
Szarłat szorstki – w uprawach, na łąkach i polach
Szarłat szorstki preferuje gleby próchniczne, wilgotne i bogate w azot. Wykazuje aktywność na ziemiach lekkich, dobrze przepuszczalnych. Rośnie najchętniej na stanowiskach bogatych w składniki pokarmowe, głównie na łąkach i polach uprawnych.
Szarłat szorstki jest rośliną ciepłolubną, dlatego najchętniej rozwija się w cieplejszym klimacie, na stanowiskach nasłonecznionych. Występuje w Polsce powszechnie, szczególnie na nieużytkach i pasach przydrożnych oraz we wspomnianych uprawach, np. kukurydzy.
Dlaczego szarłat szorstki jest tak problematyczny?
Za sprawą dużej liczby nasion, które mogą przetrwać w glebie nawet przez kilka lat, szarłat szorstki potrafi zdominować plantację. Pobiera cenne zasoby wody i składników odżywczych, konkurując z rośliną. Jest niebezpieczny zwłaszcza w okresach suszy, kiedy dostęp do wody bywa ograniczony.
Ponadto szarłat szorstki ma silny, palowy korzeń. Jest odporny na suszę, może przetrwać w trudnych warunkach. Jego obecność sprzyja rozwojowi chorób grzybowych i patogenów, które zagrażają uprawom. W burakach cukrowych może sprzyjać rozprzestrzenianiu chwościka buraka oraz wirusów chorobotwórczych.
Szarłat szorstki a zwalczanie herbicydami
Najskuteczniejszy oprysk na szarłat szorstki zawiera metrybuzynę oraz rimsulfuron. Eliminacja szarłatu nie ogranicza się tylko do herbicydów. Ważne są też działania profilaktyczne. Należy usuwać chwasty z otaczających pole terenów: pasów przydrożnych, nieużytków i innych miejsc. Wśród innych działań:
- Stosowanie czystego materiału siewnego – unikanie nasion zanieczyszczonych szarłatem
- Uprawa roślin odpornych na chwasty – wybór odmian bardziej konkurencyjnych
- Zwiększenie gęstości siewu – hamowanie rozwoju chwastów przez zagęszczenie
- Regularne monitorowanie pól – wczesne wykrywanie siewek
- Zwalczanie chwastów przed siewem – stosowanie herbicydów przedwschodowych
- Zrównoważona gospodarka nawozowa – odpowiednie nawożenie, zwłaszcza azotowe
- Czyszczenie sprzętu rolniczego – zapobieganie rozprzestrzenianiu nasion
Długotrwała skuteczność w walce z szarłatem szorstkim
Skuteczne zwalczanie szarłatu szorstkiego nie polega jedynie na jednorazowym oprysku. Roślina jest ekspansywna, dlatego herbicydy należy stosować we właściwym momencie sezonu. Najlepiej zwalczać szarłat szorstki na wczesnym etapie jego wzrostu, zanim się rozprzestrzeni. Rolnicy powinni ściśle przestrzegać zaleceń producentów środków ochrony roślin, by uniknąć uszkodzeń upraw.
Bibliografia:
- opr. Paczyńska D., Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Chwasty inwazyjne w uprawach, Karniowice 2016
- ziemniak-bonin.pl – katalogi szkodników [dostęp: 18.11.2024]
- wrp.pl – stan upraw w kraju [dostęp: 18.11.2024]