Ten szkodnik w Polsce pojawił się dopiero w XXI wieku. Choć od momentu pierwszej obserwacji stonki kukurydzianej minęło dopiero 20 lat, był to wystarczający czas, aby owad ten stał się poważnym zagrożeniem. Stonka kukurydziana to szkodnik, który powoduje ogromne straty w uprawach. Poznaj charakterystykę tego gatunku, cykl życia, powodowane straty oraz metody zapobiegania i zwalczania stonki.
Stonka kukurydziana – charakterystyka gatunku
Szkodniki zbóż mogą powodować poważne straty w uprawach, co przekłada się na pogorszenie sytuacji finansowej gospodarstwa rolnego. Dotyczy to również kukurydzy. Jednym z głównych zagrożeń dla tej rośliny jest stonka kukurydziana (łac. Diabrotica virgifera). Pochodzi ona ze Stanów Zjednoczonych. Od końcówki XX wieku jest obecna w Europie, a w 2005 roku zaobserwowano ją w Polsce. Od tego czasu dała się poznać jako szkodnik charakteryzujący się wysokim potencjałem rozrodczym i dużą żarłocznością, co negatywnie wpływa na uprawy.
Cykl życia stonki kukurydzianej
Zachodnia stonka kukurydziana szybko została znienawidzona przez polskich rolników. Dorosłe chrząszcze osiągają długość do 7 mm i charakteryzują się żółto-czarnym lub pomarańczowo-czarnym ubarwieniem.
Cykl życia stonki kukurydzianej obejmuje cztery etapy, które zamykają się w okresie jednego roku:
- Złożenie jaj przez samicę – następuje w późnym lecie lub wczesną jesienią; samice składają jaja w ziemi przy korzeniach kukurydzy.
- Żerowanie larw – wiosną wykluwają się larwy, które zaczynają żerować na korzeniach kukurydzy; to wtedy stonka powoduje największe szkody.
- Poczwarka – po okresie larwalnym stonka przepoczwarza się w glebie, nie żeruje już na roślinach i przekształca się w dorosłego owada.
- Imago – po osiągnięciu dorosłości stonka kukurydziana żyje do 10 tygodni; w tym czasie samice składają jaja, rozpoczynając cykl od nowa.
Cykl życia stonki kukurydzianej jest bezpośrednio dostosowany do sezonu wegetacyjnego kukurydzy, co czyni ją szczególnie groźnym szkodnikiem.
Objawy obecności stonki i powodowane straty
Jeżeli w uprawie pojawi się stonka kukurydziana, objawy można zaobserwować gołym okiem na różnych częściach rośliny. Larwy żerują na korzeniach, powodując ich uszkodzenie. W efekcie kukurydza ma problem z pionowym wzrostem, obserwuje się również wyginanie roślin w podstawie (tzw. zjawisko „gęsiej szyi”) oraz wyraźny spadek plonów.
Dorosłe osobniki żerują na liściach i w kolbach kukurydzy, co objawia się dziurami w liściach oraz uszkodzonymi kolbami. Gołym okiem można także dostrzec dorosłe chrząszcze, co wymaga niezwłocznej reakcji.
Stonka kukurydziana – profilaktyka
Zanim pojawi się stonka, warto zadbać o profilaktykę. Stosowanie płodozmianu w uprawie kukurydzy oraz usuwanie samosiewów z gleby jest kluczowe. Dodatkowo należy:
- stosować zrównoważone nawożenie,
- regularnie odchwaszczać uprawę,
- wybierać odmiany kukurydzy o zwiększonej odporności i bardziej rozbudowanym systemie korzeniowym,
- zaprawiać materiał siewny w celu zwiększenia jego odporności.
Po zbiorach należy dobrze zaorać resztki pożniwne, aby zredukować ryzyko wylęgania się larw i ich żerowania na roślinach w kolejnym sezonie.
Jak zwalczać stonkę kukurydzianą?
Niestety profilaktyka nie zawsze daje stuprocentową skuteczność. Jeśli w uprawie pojawi się stonka kukurydziana, należy zastosować dedykowane środki. Sprawdzonym wyborem jest oprysk środkiem zawierającym deltametrynę lub teflutrynę. Zabiegi te należy wykonać niezwłocznie po zaobserwowaniu szkodnika. W monitorowaniu sytuacji pomagają pułapki feromonowe.
W ofercie Scandagra znajdują się starannie dobrane i skuteczne środki ochrony roślin, w tym insektycydy na stonkę kukurydzianą.
Bibliografia
- Gurzyńska B., Stonka kukurydziana, Wieś Kujawsko-Pomorska. Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, 69/2007, s. 19–20.
- Lipa J. J., Zachodnia stonka kukurydziana [Diabrotica virgifera Le Conte] zagraża Polsce – konieczny monitoring i środki zapobiegawcze, Progress in Plant Protection, 1/2004 t. 44, s. 197–202.