Jasnoniebieskie kwiaty przetacznika polnego mogą wydawać się niegroźne, ale ta niepozorna roślina potrafi poważnie zaszkodzić wielu uprawom. Występuje powszechnie, szybko się rozprzestrzenia i konkuruje z roślinami uprawnymi o wodę, światło i składniki odżywcze. Jak zwalczyć przetacznika polnego?
Co to jest przetacznik polny?
Przetacznik polny (Veronica arvensis) to chwast jednoroczny, występujący w formie ozimej lub jarej. Pojawia się w zbożach, rzepaku, burakach cukrowych, a także w warzywach strączkowych (m.in. groch czy fasola). Kwitnie od marca do października. Choć niewielki, potrafi bardzo szybko się rozwinąć i skutecznie ograniczyć wzrost roślin uprawnych.
W uprawach rolnych występuje kilka gatunków przetaczników, np. perski, bluszczykowy czy polny. Rolnicy od lat zmagają się z tymi chwastami w zbożu. Rozróżnienie ich może być istotne przy doborze środków ochrony roślin, ponieważ różnią się one podatnością na substancje.
Przetacznik perski, choć również uciążliwy, ma większe kwiaty i płożący pokrój. Zaś polny jest bardziej wyprostowany i drobniejszy. Warto znać różnice, by lepiej zaplanować działania ochronne.
Przetacznik polny. Jak wygląda i gdzie występuje?
Przetacznik polny osiąga wysokość do nawet 40 cm. Tworzy cienkie, słabo rozgałęzione łodygi pokryte krótkimi, łukowato wygiętymi włoskami oraz dłuższymi, miękkimi włoskami gruczołowymi. Dolne liście są szerokojajowate i ułożone parami, wyżej stają się lancetowate lub trójkątne. Liście siewek są drobne, z zaokrąglonym wierzchołkiem i krótkim ogonkiem.
Charakterystyczną cechą przetacznika są drobne, jasnoniebieskie kwiaty o czterech nierównych płatkach. Najmniejszy z nich jest wyraźnie węższy od pozostałych. Kwiaty pojawiają się pojedynczo w kątach liści i z czasem tworzą luźne grona. Po przekwitnięciu roślina wytwarza sercowate, silnie spłaszczone torebki nasienne, zawierające drobne nasiona.
Roślina pochodzi z Europy, Azji Zachodniej i Afryki Północnej. W Polsce występuje powszechnie, zwłaszcza na niżu i pogórzu. Przetacznik rośnie też na pastwiskach, poboczach dróg czy łąkach.
Najchętniej zasiedla gleby średnio kwaśne, próchniczne czy gliniaste. Preferuje stanowiska o umiarkowanej wilgotności i wysokiej zawartości składników pokarmowych. W takich warunkach rozwija się intensywnie i szybko zagęszcza łan uprawny.
Szkodliwość przetacznika polnego. Ile wynosi próg?
Chwast ten rozwija się błyskawicznie. Tworzy rozgałęzione pędy, które zagłuszają młode rośliny, ograniczając im dostęp do światła i powietrza. Jego obecność wiąże się także z intensywnym poborem wody i składników odżywczych z gleby, a to skutkuje osłabieniem systemu korzeniowego roślin uprawnych oraz mniejszą odpornością na suszę czy choroby grzybowe.
W zbożach ozimych i rzepaku chwast ten bywa szczególnie uciążliwy w okresie wczesnowiosennym, gdy rośliny uprawne są jeszcze słabo rozwinięte. Próg szkodliwości przetacznika polnego to 10-15 roślin na metr kwadratowy. Po jego przekroczeniu warto podjąć działania ograniczające zachwaszczenie.
Przetacznik polny. Zwalczanie – jak robić to skutecznie?
Oprysk przetacznika polnego najlepiej przeprowadzić we wczesnych fazach jego rozwoju, czyli zanim się rozkrzewi i zacznie kwitnąć (2–4 liście właściwe). Do skutecznych metod należą przede wszystkim zabiegi herbicydowe, wykonywane zgodnie z zaleceniami producenta i w odpowiednich warunkach pogodowych.
W ofercie Scandagra Polska dostępne są preparaty, które mogą skutecznie ograniczyć obecność przetacznika polnego w uprawie m.in. Zapora Liquid.
Zabieg należy wykonać przy stabilnej pogodzie. Podobnie jak inne gatunki chwastów, przetacznik polny może być mniej podatny na działanie herbicydów w przypadku niesprzyjających warunków np. susza.
Przed użyciem środka należy zawsze zapoznać się z treścią etykiety i przestrzegać zasad bezpieczeństwa.
Bibliografia:
- http://atlas-roslin.pl/gatunki/Veronica_arvensis.htm [dostęp: 18.05.25]
- https://www.medianauka.pl/przetacznik-polny [dostęp: 18.05.25]
- https://www.nzpcn.org.nz/flora/species/veronica-arvensis/ [18.05.25]