Choć nie należy do najczęstszych chwastów, jego obecność w polu bywa wyjątkowo uciążliwa. Rdest kolankowy szybko się rozrasta, zabiera roślinom uprawnym składniki odżywcze. Jego namnażanie się prowadzi do poważnych strat w polu. Jak zwalczyć rdest kolankowy?
Co to jest i jak wygląda rdest kolankowy?
Rdest kolankowy (Persicaria lapathifolia), zwany również szczawiolistnym, to jednoroczna roślina jara, która wyróżnia się charakterystyczną budową. Osiąga blisko 60 cm wysokości, choć zdarzają się też wyższe egzemplarze. Jej wzniesione łodygi są „złamane” w węzłach, co tworzy efekt tzw. kolanek.
Liście są długie, lancetowate, ostro zakończone i osadzone na krótkich ogonkach pokrytych rzęskami. Na szczytach pędów rozwijają się kwiatostany przypominające kłos – zwarte i wyraźnie wydłużone. Kwiaty przybierają barwy od białej i jasnożółtej po jasnoczerwoną.
Rdest kwitnie od czerwca do października, a z kwiatów rozwijają się nasiona. Pojedyncza roślina może wyprodukować nawet kilkaset nasion, co zwiększa jej zdolność do dalszej ekspansji.
Gdzie najczęściej występuje rdest kolankowy?
Ten chwast preferuje gleby ciężkie, gliniaste i podmokłe. Wyrasta najczęściej na stanowiskach wilgotnych, w pobliżu zbiorników wodnych, cieków i w dolinach rzecznych, ale także na terenach uprawnych. Szybko zasiedla pola, drogi, rowy czy miedze.
Rdest kolankowy a plamisty. Czym się różnią?
Choć rdest kolankowy (Persicaria lapathifolia) i plamisty (Persicaria maculosa) bywają ze sobą mylone, to dwa odrębne gatunki chwastów. Oba należą do rodziny rdestowatych i często występują w podobnych warunkach – na polach, przydrożach czy w pobliżu cieków wodnych.
Najważniejsze różnice to np.:
- łodyga – rdest plamisty ma bardziej wyprostowaną łodygę, natomiast kolankowy wyróżnia się zgięciami w węzłach („kolankami”).
- kwiaty – u plamistego są różowawe i zebrane w zwarte kłosy; u kolankowego barwa kwiatów jest bardziej zmienna.
- znaczenie gospodarcze – rdest plamisty jest żywicielem mątwika burakowego, co czyni go groźnym dla buraków cukrowych.
Rdest kolankowy – zagrożenie dla upraw
Chociaż może być postrzegany jako chwast marginalny, rdest kolankowy potrafi znacząco ograniczyć rozwój roślin uprawnych. Konkuruje o wodę, światło i składniki mineralne. Skutecznie zagęszcza łan, co utrudnia rozwój upraw oraz ich zbiór.
Zagrożone są m.in. zboża jare i ozime (jęczmień, pszenica, żyto), len, buraki, gryka, rzepak jary, kukurydza oraz inne rośliny okopowe i warzywne. Rdest kolankowy szczególnie dobrze rozwija się na stanowiskach pozostawionych bez odpowiedniego płodozmianu i w warunkach wysokiej wilgotności.
Jak zapobiegać rozwojowi rdestu kolankowego?
Aby ograniczyć ryzyko pojawienia się rdestu kolankowego, warto przede wszystkim zadbać o czystość materiału siewnego. Tylko nasiona wolne od zanieczyszczeń chwastami gwarantują dobry start uprawy.
Rdest kolankowy dobrze rośnie na glebach kwaśnych, dlatego regularne wapnowanie i utrzymanie pH na poziomie obojętnym może znacznie ograniczyć jego rozwój.
Oprócz tego zaleca się stałe monitorowanie pola, szczególnie w miejscach podmokłych i cięższych stanowiskach glebowych.
Uciążliwy rdest kolankowy. Zwalczanie
W walce z rdestem kolankowym ważna jest szybka reakcja. Chwast może rozprzestrzeniać się nie tylko za pomocą nasion, ale też dzięki fragmentom pędów i korzeni. Z tego względu zaleca się łączenie metod – zabiegi mechaniczne oraz chemiczne.
Sprawdzają się m.in. herbicydy selektywne. Ważne jest jednak dostosowanie środka do rodzaju uprawy i warunków stanowiska. Zawsze należy dokładnie zapoznać się z etykietą środka ochrony roślin oraz przestrzegać zaleceń producenta co do dawek i terminów stosowania.
Bibliografia:
- Paczyńska, D. (2016). Chwasty inwazyjne w uprawach. Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, Dział Systemów Produkcji Rolnej, Ekologii i Ochrony Środowiska.
- https://e-agrotechnika.pl/rdest-szczawiolistny-dawniej-rdest-kolankowy-polygonum-lapathifoliu/ [dostęp: 20.05.2025]
- https://www.atlas-roslin.pl/gatunki/Polygonum_lapathifolium_agg..htm [dostęp: 20.05.2025]
- https://e-agrotechnika.pl/rdest-szczawiolistny-dawniej-rdest-kolankowy-polygonum-lapathifoliu/ [dostęp: 20.05.2025]