Terra rossa to charakterystyczny typ gleby, który występuje głównie w regionach o podłożu wapiennym i klimacie śródziemnomorskim. Ze względu na swoje właściwości i barwę jest łatwo rozpoznawalna i stanowi przedmiot zainteresowania zarówno geologów, jak i rolników.
Czym jest terra rossa i jak ją rozpoznać
Terra rossa to gleba powstająca w wyniku wietrzenia skał wapiennych, zwłaszcza w warunkach klimatu ciepłego i umiarkowanie wilgotnego. Nazwa terra rossa pochodzi z języka włoskiego i oznacza czerwona ziemia, co odnosi się do jej intensywnej barwy. Gleba ta jest zasobna w żelazo, a jej właściwości fizykochemiczne determinują specyficzne możliwości uprawy roślin.
Charakterystyczne cechy terra rossa:
- Czerwonobrązowy kolor wynikający z wysokiej zawartości tlenków żelaza.
- Skład mineralny zdominowany przez ilaste minerały, węglan wapnia oraz tlenki żelaza i glinu.
- Struktura zwięzła, drobnoziarnista, o dobrej agregacji, często gliniasta lub ilasta.
- Tekstura umiarkowanie ciężka, przepuszczalna, ale o ograniczonej pojemności wodnej.
- Powstawanie w warunkach ciepłego klimatu śródziemnomorskiego, z sezonowymi opadami i suchymi latami.
Gdzie i jak powstaje terra rossa
Terra rossa powstaje w wyniku długotrwałego procesu wietrzenia chemicznego wapieni, w którym dochodzi do rozpuszczania węglanu wapnia i koncentracji nierozpuszczalnych składników, głównie tlenków żelaza i glinu. Proces ten zachodzi przede wszystkim w rejonach krasowych, gdzie woda opadowa przenika przez szczeliny skalne, wypłukując łatwo rozpuszczalne minerały, a resztkowe związki żelaza nadają glebie charakterystyczną czerwoną barwę.
Obszary geograficzne, gdzie występuje terra rossa:
- Basen Morza Śródziemnego (południowa Europa, w tym Włochy, Chorwacja, Grecja).
- Wyspy Morza Egejskiego i Adriatyku.
- Izrael i inne rejony Bliskiego Wschodu.
- Niektóre regiony Australii i Ameryki Południowej z wapiennym podłożem.
Uprawy i rośliny na terra rossa
Na terra rossa uprawiane są rośliny dobrze przystosowane do umiarkowanie zasobnych w wodę i wapń gleb oraz do sezonowych niedoborów wody.
Rośliny najlepiej przystosowane do tego typu gleby:
- Winorośl.
- Drzewa oliwne.
- Migdałowce.
- Figowce.
- Zioła śródziemnomorskie (np. tymianek, rozmaryn).
- Zboża odporne na suszę (np. jęczmień).
Techniki uprawy na terra rossa wymagają stosowania odpowiednich zabiegów agrotechnicznych poprawiających gospodarkę wodną i strukturę gleby. Zaleca się m.in. regularne mulczowanie, stosowanie nawozów organicznych oraz uprawę roślin głęboko korzeniących się. W niektórych przypadkach konieczne jest nawadnianie, szczególnie w okresach suszy.
Hodowla zwierząt na terra rossa
Terra rossa, chociaż nie jest optymalna dla produkcji obfitych pastwisk, może być wykorzystywana do ekstensywnej hodowli zwierząt, zwłaszcza owiec i kóz. Roślinność naturalnie występująca na tych glebach, jak również zioła i krzewy, stanowi dobre źródło paszy dla zwierząt przystosowanych do ubogiej bazy pokarmowej.
Jednak ograniczona pojemność wodna gleby i sezonowość pastwisk mogą wpływać na ograniczenie intensywności chowu.
Zalety i ograniczenia terra rossa
Zalety upraw na terra rossa:
- Dobre warunki dla uprawy winorośli i drzew oliwnych.
- Wysoka zawartość wapnia sprzyjająca niektórym gatunkom roślin.
- Ograniczone występowanie chorób glebowych dzięki przewiewności i strukturze gleby.
Wady i wyzwania związane z użytkowaniem tej gleby:
- Ograniczona pojemność wodna sprzyja szybkiemu przesychaniu w okresach suszy.
- Umiarkowana żyzność, wymagająca nawożenia organicznego lub mineralnego.
- Skłonność do erozji na stokach i w rejonach o dużych opadach.
Czym terra rossa różni się od innych gleb
| Typ gleby | Skład mineralny | Właściwości fizyczne | Zastosowanie rolnicze |
|---|---|---|---|
| Terra rossa | Ilaste minerały, tlenki żelaza, wapień | Zwięzła, przepuszczalna, umiarkowanie żyzna | Winorośl, oliwki, zboża odporne na suszę |
| Czarnoziem | Przewaga próchnicy, minerały ilaste i wapń | Bardzo żyzna, dobrze przewiewna, duża pojemność wodna | Uprawa zbóż, buraków, kukurydzy |
| Gleba brunatna | Minerały ilaste, piaski, mało wapnia | Umiarkowanie żyzna, przepuszczalna | Zboża, rośliny okopowe, sady |
| Gleba bielicowa | Piaski, mała zawartość próchnicy | Mało żyzna, kwaśna, łatwo przesychająca | Lasy iglaste, ograniczone możliwości rolnicze |
Najważniejsze informacje o terra rossa
Terra rossa to czerwonobrązowa gleba powstająca na podłożu wapiennym w warunkach klimatu śródziemnomorskiego. Charakteryzuje się wysoką zawartością tlenków żelaza i wapnia oraz zwięzłą strukturą.
Choć nie należy do gleb najżyźniejszych, umożliwia uprawę roślin typowych dla regionów śródziemnomorskich, zwłaszcza winorośli i oliwek. Ze względu na ograniczoną pojemność wodną i skłonność do erozji wymaga specyficznych technik uprawy i gospodarowania. Pomimo tych wyzwań terra rossa odgrywa ważną rolę w rolnictwie regionów krasowych.