Nawożenie pogłówne to jedna z powszechnie stosowanych technik nawożenia w nowoczesnym rolnictwie. Polega na dostarczaniu składników pokarmowych roślinom w trakcie ich wzrostu, po wschodach, w celu uzupełnienia zapotrzebowania pokarmowego w kluczowych fazach rozwojowych. Metoda ta stanowi ważny element agrotechniki, pozwalając na efektywne zarządzanie żyznością gleby i optymalizację plonowania.
Na czym polega nawożenie pogłówne
Nawożenie pogłówne to zabieg polegający na aplikowaniu nawozów bezpośrednio na powierzchnię gleby lub w sąsiedztwie roślin już rosnących, najczęściej w okresie intensywnego wzrostu lub w momencie zwiększonego zapotrzebowania na składniki pokarmowe. Celem tego działania jest uzupełnienie niedoborów składników mineralnych lub organicznych po rozpoczęciu wegetacji.
Dlaczego stosuje się nawożenie pogłówne
Stosowanie nawożenia pogłównego wynika z potrzeby dostarczenia roślinom niezbędnych składników pokarmowych w fazach krytycznych dla ich rozwoju, kiedy pierwotnie zastosowane dawki nawozów przedsiewnych mogą okazać się niewystarczające. Technika ta pozwala reagować na aktualne potrzeby pokarmowe roślin, zwiększając efektywność nawożenia i pozytywnie wpływając na wielkość oraz jakość plonu.
Korzyści wynikające z tej techniki obejmują:
- Możliwość szybkiego reagowania na aktualne niedobory składników pokarmowych.
- Zwiększenie efektywności wykorzystania nawozów przez rośliny.
- Poprawę jakości i wysokości plonów.
- Zmniejszenie strat składników odżywczych poprzez ich precyzyjne podawanie.
- Ograniczenie ryzyka przenawożenia i negatywnego wpływu na środowisko.
Jakie nawozy można stosować pogłównie
- Nawozy mineralne
- Nawozy organiczne
Najczęściej w nawożeniu pogłównym stosuje się nawozy mineralne, takie jak saletra amonowa, mocznik, siarczan amonu, saletrzak czy płynne nawozy azotowe (np. RSM). Są one łatwo przyswajalne przez rośliny i pozwalają na szybkie uzupełnienie niedoborów.
W mniejszym zakresie wykorzystuje się nawozy organiczne, takie jak gnojowica, obornik płynny czy kompost, które są aplikowane głównie w uprawach wieloletnich lub w przypadku roślin o dłuższym okresie wegetacji.
Sposoby stosowania nawożenia pogłównego
W praktyce rolniczej wykorzystuje się różne techniki aplikacji nawozów pogłównych:
- Rozsiewanie nawozów stałych za pomocą rozsiewaczy polowych.
- Aplikacja nawozów płynnych opryskiwaczami lub poprzez systemy fertygacji.
- Ręczne rozsiewanie nawozów na małych powierzchniach lub w uprawach specjalistycznych.
- Pasowe podawanie nawozów między rzędami roślin.
- Dolistne aplikacje nawozów mikroelementowych w formie oprysków.
W jakich uprawach stosuje się tę technikę
Nawożenie pogłówne jest szeroko stosowane w uprawie wielu gatunków roślin, między innymi:
- Zboża (np. pszenica, jęczmień, kukurydza)
- Rzepak ozimy i jary
- Buraki cukrowe
- Ziemniaki
- Warzywa polowe (np. cebula, marchew, kapusta)
- Rośliny pastewne (np. lucerna, koniczyna)
- Sady i plantacje jagodowe
Co wpływa na skuteczność nawożenia pogłównego
Na skuteczność nawożenia pogłównego istotny wpływ mają warunki glebowe. Struktura i żyzność gleby, poziom wilgotności oraz obecność materii organicznej decydują o szybkości przemieszczania się i dostępności składników pokarmowych dla roślin. Gleby lekkie szybciej uwalniają składniki, ale są bardziej narażone na ich wymywanie.
Równie ważne są warunki klimatyczne. Temperatura powietrza, intensywność opadów oraz nasłonecznienie wpływają na tempo wzrostu roślin i ich zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Przykładowo, zbyt niskie temperatury mogą ograniczać pobieranie składników, a intensywne opady sprzyjać wymywaniu nawozów.
Faza wzrostu roślin to kolejny kluczowy czynnik. Nawożenie pogłówne powinno być dostosowane do okresów zwiększonego zapotrzebowania roślin na poszczególne pierwiastki, takich jak azot w fazie krzewienia zbóż czy potas podczas zawiązywania bulw ziemniaka.
Plusy i minusy nawożenia pogłowego
Zalety:
- Umożliwia precyzyjne dostosowanie dawek nawozów do aktualnych potrzeb roślin.
- Pozwala ograniczyć straty składników pokarmowych.
- Zwiększa efektywność wykorzystania nawozów.
- Może poprawić jakość i ilość plonów.
- Umożliwia szybkie reagowanie na objawy niedoborów.
Wady:
- Wymaga odpowiednich warunków pogodowych do przeprowadzenia zabiegu.
- Może powodować uszkodzenia roślin, zwłaszcza przy nieumiejętnej aplikacji.
- Ryzyko strat składników w przypadku intensywnych opadów po nawożeniu.
- Konieczność posiadania specjalistycznego sprzętu aplikacyjnego.
Czym różni się od innych metod nawożenia
| Cecha/Metoda | Nawożenie pogłówne | Nawożenie przedsiewne | Nawożenie startowe | Nawożenie dolistne |
|---|---|---|---|---|
| Termin aplikacji | po wschodach | przed siewem/sadzeniem | podczas siewu/sadzenia | podczas wzrostu |
| Precyzja dawkowania | wysoka | średnia | wysoka | bardzo wysoka |
| Szybkość działania | szybka | wolna | szybka | bardzo szybka |
| Ryzyko strat składników | średnie | wysokie | niskie | niskie |
| Wymagany sprzęt | specjalistyczny | podstawowy | specjalistyczny | opryskiwacz |
Praktyczne zalecenia przy nawożeniu pogłównym
- Nawożenie pogłówne należy wykonywać w okresie największego zapotrzebowania roślin na dany składnik.
- Zaleca się aplikowanie nawozów mineralnych przed spodziewanymi opadami deszczu, co ułatwia ich przemieszczanie do strefy korzeniowej.
- Unikać stosowania nawozów na rośliny mokre lub pokryte rosą, aby ograniczyć ryzyko poparzeń liści.
- Dawkowanie nawozów powinno być oparte na analizie gleby i aktualnym stanie roślin.
- W przypadku nawozów azotowych podzielić dawkę na kilka aplikacji w trakcie sezonu wegetacyjnego.
- Stosować odpowiednie środki ochrony indywidualnej podczas pracy z nawozami.
Nawożenie pogłówne stanowi istotny element nowoczesnej agrotechniki, pozwalający na elastyczne i efektywne dostarczanie roślinom niezbędnych składników pokarmowych w trakcie ich wzrostu. Dzięki tej technice możliwe jest zwiększenie plonów, poprawa ich jakości oraz ograniczenie negatywnego wpływu nawożenia na środowisko.
Skuteczność nawożenia pogłównego zależy od doboru odpowiednich nawozów, terminu aplikacji oraz uwzględnienia warunków glebowych i klimatycznych.;