Nawożenie pogłówne stanowi uzupełnienie nawożenia przedsiewnego i jest dostosowane do aktualnych potrzeb roślin oraz warunków polowych. W przypadku nawożenia pogłównego kluczowe znaczenie ma azot. Jak prawidłowo przeprowadzić proces dokarmiania upraw.
Co to jest nawożenie pogłówne?
Nawożenie pogłówne to działanie, które ma na celu dostarczenie składników pokarmowych roślinom już w trakcie ich wzrostu, po wschodach. Uzupełnia niedobory i wspiera rozwój roślin, które podczas wegetacji stopniowo zużywają dostępne składniki pokarmowe z gleby.
Pogłówne nawożenie:
- uzupełnia niedobory składników mineralnych, które zostały już pobrane przez rośliny,
- poprawia stan plonu, szczególnie w intensywnych systemach produkcji,
- utrzymuje dobrą kondycję roślin, zapobiega objawom niedoboru,
- stymuluje wzrost i rozwój, szczególnie w newralgicznych fazach fenologicznych.
Pogłówne nawożenie odpowiada na aktualne potrzeby roślin i dostarcza im tego, czego najbardziej im brakuje.
Metody nawożenia pogłównego. Doglebowe i dolistne
Nawożenie pogłówne przeprowadza się doglebowo lub dolistnie. Metoda doglebowa polega na rozsiewie nawozów mineralnych w formie granulowanej lub płynnej, często przy użyciu rozsiewaczy nawozów lub systemów fertygacyjnych.
Z kolei nawożenie dolistne opiera się na podaniu składników odżywczych na liście roślin. Wspiera sprawne przyswajanie mikro- i makroelementów, zwłaszcza w sytuacjach, gdy korzenie mają trudności z pobieraniem składników – głównie w czasie suszy lub podczas niskich temperatur gleby.
Rodzaje nawozów stosowanych pogłównie
Co jest istotne podczas wyboru preparatu do nawożenia pogłównego zbóż jarych lub kukurydzy? Potrzeby pokarmowe konkretnej rośliny, ale i warunki glebowe i pogodowe. Prym wiodą nawozy azotowe. Wśród nich znajdują się saletra amonowa, mocznik czy RSM, ponieważ azot jest pierwiastkiem najintensywniej pobieranym w czasie wzrostu roślin.
Rośliny potrzebują również potasu i fosforu – odpowiadają za transport cukrów, rozwój korzeni i gospodarkę wodną. W uprawach wymagających można także stosować nawozy wieloskładnikowe (NPK), które dostarczają kilku składników jednocześnie. Coraz większe znaczenie mają nawozy z dodatkiem mikroelementów, takich jak bor, cynk, miedź czy mangan, których niedobory mogą ograniczać plon, nawet jeśli makroelementów jest pod dostatkiem.
Nawożenie pogłówne zbóż jarych
W przypadku pszenicy jarej oraz innych zbóż jarych największe znaczenie ma nawożenie azotowe. Odpowiada za liczbę kłosów oraz zawartość białka w ziarnie. Warto podzielić azot na dwie dawki – pierwszą stosuje się w fazie strzelania w źdźbło (BBCH 31), drugą w fazie pojawiania się liści flagowych i początku kłoszenia (BBCH 51).
Dzięki podziałowi rolnicy unikają strat azotu spowodowanych wymywaniem. Zarazem zapewniają roślinom dostęp do składnika w najważniejszych momentach rozwoju. Jeśli nawożenie zostanie przeprowadzone w odpowiednim terminie i przy sprzyjającej pogodzie, plon jest dobry jakościowo i ilościowo.
Nawożenie pogłówne kukurydzy
Kukurydza pobiera największe ilości składników pokarmowych w stosunkowo krótkim czasie – między 5. a 10. liściem. Dlatego druga dawka azotu (po przedsiewnej) powinna być zaaplikowana przed fazą 6. liścia. W tym okresie rozpoczyna się tworzenie kolb i formowanie przyszłego plonu. Warto pilnować terminów, ponieważ opóźnione nawożenie obniża plony.
Obliczanie dawki azotu
Całkowitą dawkę azotu łatwo obliczyć ze wzoru: plon × pobranie N na tonę – azot dostępny w glebie. Dla kukurydzy to na przykład 10 t/ha × 23 – 70 = 160 kg N/ha. Dzięki obliczeniom można uniknąć zarówno niedoborów, jak i przenawożenia, które nie tylko szkodzi roślinom, ale i naraża na dodatkowe koszty.
Warunki aplikacji nawozów, czyli o czym pamiętać
Najlepiej jest, gdy nawożenie odbywa się na lekko wilgotną glebę i tuż przed spodziewanym deszczem. Wtedy składniki pokarmowe szybciej przedostają się do strefy korzeniowej. W suchych warunkach lepiej wstrzymać się z nawożeniem do czasu opadów, z uwagi na lepszą rozpuszczalność granulek nawozu.
W przypadku zabiegów dolistnych rolnicy powinni unikać zabiegów chemicznych w upalne dni lub w pełnym słońcu. Znacznie lepszy efekt uzyskuje się rano lub wieczorem. W kukurydzy dodatkowo trzeba uważać na lejek liściowy – jeśli nawóz zgromadzi się w nim i dojdzie do silnego nasłonecznienia, może dojść do poparzenia roślin.
Nawożenie pogłówne kukurydzy mocznikiem – dla kogo?
Dolistne nawożenie mocznikiem sprawnie uzupełnia azot, szczególnie przy suszy i wysokich temperaturach. Stosuje się roztwór 5–6% (5–6 kg na 100 l wody), najlepiej w fazie 4–6 liści. Wówczas kukurydza intensywnie rośnie i potrzebuje dużo składników pokarmowych. Zabieg wykonuje się wieczorem lub w pochmurny dzień, żeby uniknąć poparzeń. Mocznik można łączyć z mikroelementami, np. cynkiem lub borem.
Nawożenie pogłówne to właściwy sposób, żeby dostarczyć roślinom składniki odżywcze w fazie wzrostu. Zwiększa plonowanie upraw, co przekłada się na wielkość i jakość plonu.
Bibliografia:
- Paweł Wójcik (red.), Zrównoważone nawożenie roślin ogrodniczych, Skierniewice: Instytut Ogrodnictwa, 2014.
- https://www.farmer.pl/produkcja-roslinna/nawozy/poglowne-nawozenie-kukurydzy-azotem,78747.html [dostęp: 15.05.2025 rok]
- https://www.agrofakt.pl/nawozenie-poglowne-pszenicy/ [dostęp: 15.05.2025 rok]